UKRAINE’S SELF-GOVERNMENT UNDER CONDITIONS OF THE WAR: THE ADAPTATION TO NEW CHALLENGES
Abstract
The article explores the peculiarities of local self-government in Ukraine under wartime conditions, shaped by the introduction of martial law, the centralization of decision-making, and the transformation of democratic participation mechanisms. It analyzes how decentralization reform has influenced the resilience of territorial communities and their ability to ensure vital functions during a crisis. The study examines the challenges of coordination between state authorities and local self-government bodies. The article highlights key demographic, economic, social, and political challenges faced by local communities, including restrictions on electoral rights, declining civic engagement, risks of excessive centralization, and the potential consequences of such processes for post-war recovery. The prospects for using digital technologies to enhance transparency in local governance, the role of civil society in public governance restoration, and mechanisms for strengthening community participation in decision-making processes are outlined. The study concludes that maintaining democratic processes in the country requires flexible mechanisms to balance security needs with the principles of decentralization. A set of policy recommendations for optimizing local self-government is proposed, including expanding community autonomy, strengthening their financial capacity, developing e-governance, increasing civic participation in governance processes, and actively promoting civic education as a tool for enhancing political culture and public awareness of democratic procedures. It is determined that the preservation and strengthening of local self-government institutions are among the key elements of Ukraine’s post-war recovery and its integration into the European economic, political, and security space.
References
2. Політична безпека України: проблеми політичного і державного правління. Прогнозна оцінка, механізми забезпечення : монографія / за ред. чл.-кор. НАН України О. О. Рафальського, чл.-кор. НАН України О. М. Майбороди.
Київ : ІПіЕнД ім. І. Ф. Кураса НАН України, 2023. 304 с. DOI: https://doi.org/10.53317/978-617-14-0188-4 (дата звернення: 28.01.2025).
3. Зеленько Г. «Пастки» інституційної спроможності Української держави: причини виникнення і способи подолання. Політичні дослідження. 2024. 2 (8). С. 25–52. DOI: https://doi.org/10.53317/2786-4774-2024-2-2 (дата звернення: 07.02.2025).
4. Kruglashov A., Sabadash N. Decentralisation Processes in Ukraine: Dilemmas of Democratisation and National Security. Public Policy and Administration. 2022. Vol. 21, Issue 1. P. 22–37. DOI: https://doi.org/10.5755/j01.ppaa.21.1.28441 (accessed: 09.01.2025).
5. Швидюк С. Роль місцевого самоврядування в підвищенні стійкості громад України в умовах війни. . ЄС-Східне партнерство в умовах геополітичних змін і безпекових викликів: можливості та нові формати співпраці. (Київ, 2024). Київ : Українська Асоціація Викладачів і Дослідників Європейської Інтеграції, 2024. С. 160–168. URI: https://archer.chnu.edu.ua/xmlui/handle/123456789/11105 (дата звернення: 02.02.2025).
6. Каплан Ю., Скворцова В., Валевський О. та ін. Стан розвитку громадянського суспільства в Україні у 2023-2024 роках. Київ : НІСД, 2024. 47 с. DOI: https://doi.org/10.53679/NISS-analytrep.2024.15 (дата звернення: 07.02.2025).
7. Сунгуровський М., Мельник О., Поляков Л. Державно-громадське співробітництво в забезпеченні суспільної стійкості під час війни в Україні. Київ : Центр Разумкова, 2024. 99 с. URL: https://razumkov.org.ua/images/2024/10/03/2024- Sunhurovskyi-CIVIL-STIYKIST-UKR-1.pdf (дата звернення: 07.02.2025).
8. Місцеве самоврядування як чинник стійкості тилу : аналітична доповідь / за ред. В. Г. Потапенка. Київ : НІСД, 2023. 54 с. DOI: https://doi.org/10.53679/NISS-analytrep.2023.02 (дата звернення: 04.02.2025).
9. Соціально-політичні орієнтації та проблеми мобілізації в Україні – загальнонаціональне опитування. Фонд Демократичні ініціативи імені Ілька Кучеріва. 25 квітня 2024. URL: https://dif.org.ua/article/sotsialno-politichni-orientatsii-ta-problemi-mobilizatsii-v-ukraini-zagalnonatsionalne-opituvannya (дата звернення: 24.01.2025).
10. Можливості та перешкоди на шляху демократичного переходу України: Загальнонаціональне телефонне опитування, 8 - 25 травня 2024 року. Київ : NDI Ukraine, 2024. 31 с. URL: https://www.ndi.org/sites/default/files/May%202024%20Opportunities%20and%20Challenges%20Facing%20Ukraine%E2%80%99s%20Democratic%20Transition%20%28Ukrainian%29.pdf (дата звернення: 07.02.2025).
11. Узагальнений звіт про проведення опитувань фахівців органів місцевого самоврядування та депутатів місцевих рад з питань дотримання правил етичної поведінки особами, уповноваженими на здійснення функцій місцевого само- врядування. Програма Ради Європи «Посилення доброго демократичного врядування і стійкості в Україні». 2023. 18 с. URL: https://rm.coe.int/final-report-of-survey-on-application-of-rules-of-ethical-behaviour-by/1680ad6fd1 (дата звернення: 28.01.2025).
12. Виступ Президента України Володимира Зеленського на загальних дебатах 74-ї сесії Генеральної Асамблеї ООН. Офіційне інтернет-представництво Президента України. URL: https://www.president.gov.ua/news/vistup-prezidenta- ukrayini-volodimira-zelenskogo-na-zagalnih-57477 (дата звернення: 06.02.2025).
13. Snyder T. A Third World War? Thinking about... 25 november 2024. URL: https://snyder.substack.com/p/a-third-world-war (accessed 06.02ю2025).
14. Ukraine: Population drops by 10 million since Russia invaded in 2014, UNFPA reports. UN News. 22.10.2024. URL: https://news.un.org/en/story/2024/10/1155976 (accessed 06.02.2025).
15. Ukraine is winning the economic war against Russia. The Economist. 18 december 2024. URL: https://www.economist.com/ finance-and-economics/2024/12/18/ukraine-is-winning-the-economic-war-against-russia (accessed 06.02.2025).
16. Інфляційний звіт. Квітень 2024 року. Національний банк України. 54 с. URL: https://bank.gov.ua/admin_uploads/article/IR_2024-Q2.pdf?v=7 (дата звернення: 08.02.2025).
17. Внутрішньо переміщені особи – Міністерство соціальної політики України. Міністерство соціальної політики України. URL: https://www.msp.gov.ua/timeline/Vnutrishno-peremishcheni-osobi.html (дата звернення: 07.02.2025).
18. Резнік О. Підтримка демократії в Україні під час війни. Фонд «Демократичні ініціативи» імені Ілька Кучеріва. 18 січня 2023. URL: https://dif.org.ua/article/pidtrimka-demokratii-v-ukraini-pid-chas-viyni (дата звернення: 07.02.2025).
19. Кризи політичного розвитку в Україні: причини, зміст і способи нівелювання : монографія. Київ : ІПіЕнД ім.
І. Ф. Кураса НАН України, 2022. 352 с. DOI: https://doi.org/10.53317/978-966-02-9488-2 (дата звернення: 14.11.2024).
20. Про правовий режим воєнного стану : Закон України від 12 трав. 2015 р. № 389-VIII. Офіційний вебпортал парламенту України. URL: https://zakon.rada.gov.ua/go/389-19 (дата звернення: 16.01.2025).
21. Результати дослідження «Стан інформування і залучення жителів громад в умовах воєнного стану». PROSTO – підтримка доступності адмінпослуг в Україні. URL: https://prosto.in.ua/ua/novyny/novyny/rezultati-doslidzhennya-stan- informuvannya-i-zaluchennya-zhiteliv-gromad-v-umovakh-voennogo-stanu (дата звернення: 08.02.2025).
22. Про внесення змін до деяких законів України щодо народовладдя на рівні місцевого самоврядування : Закон України від 9 трав. 2024 р. № 3703-IX. Офіційний вебпортал парламенту України. URL: https://zakon.rada.gov.ua/go/3703-20 (дата звернення: 10.02.2025).
23. Цікул І. Особливості оновлення стратегій комунікації інститутів влади в умовах російської агресії (на прикладі комунікацій Президента України). East of Europe. 2023. Вип. 9. № 1. С. 37–53. DOI: http://dx.doi.org/10.17951/we.2023.9.1.37-53 (дата звернення: 02.02.2025).
24. 12 Principles of Good Democratic Governance - Centre of Expertise for Multilevel Governance - www.coe.int. Centre of Expertise for Multilevel Governance. URL: https://www.coe.int/en/web/centre-of-expertise-for-multilevel-governance/12-principles (accessed 05.02.2025).
25. Громадянська освіта в умовах безпекових викликів і загроз. / За ред. А. М. Круглашова, Н. Ю. Ротар, І. В. Цікул. Чер- нівці : Чернівецький нац. ун-т, 2022. 184 с. URI: https://archer.chnu.edu.ua/xmlui/handle/123456789/5883 (дата звернення: 10.02.2025).