Linhvokrainoznavchi komentari do toponimiv u slovnyku O. Tsynkalovskoho «Stara Volyn i Volynske Polissia»

  • Nina Danyliuk
Keywords: O. Tsynkalovskyi, slovnyk «Stara Volyn i Volynske Polissia», vlasna heohrafichna nazva, toponim, oikonim, hidronim, oronim, drimonim, heonim, hodonim, anroponimna nazva

Abstract

U statti rozghlianuto fundamentalnu pratsiu O. Tsynkalovskoho – slovnyk «Stara Volyn i Volynske Polissia» (Vinnipeh, 1984–1986). Zvernuto uvahu na spetsyfiku linhvokraieznavchykh komentariv, navedenykh u leksykohrafichnomu vydanni do vlasnykh heohrafichnykh nazv. Ziasovano, shcho sered 1442 vmishchenykh u knyzi naimenuvan predstavleno taki riznovydy toponimiv: nazvy naselenykh mists – oikonimy (nazvy mist, mistechok i sil – astionimy, nazvy vnutrishnomiskykh ta vnutrishnosilskykh obiektiv, zokrema raioniv ta kutkiv – urbanonimy), nazvy vodnykh obiektiv – hidronimy (nazvy ozer – limnonimy, nazvy richok – potamonimy, nazvy bolit – helonimy), nazvy chastyn reliefu (vysochyn, horbiv, urochyshch, mohyl) – oronimy, nazvy lisiv – drimonimy, nazvy dorih i proizdiv – heonimy, nazvy vulyts – hodonimy toshcho. Velyka chastyna toponimiv pokhodyt vid nazv typovykh dlia Volyni roslyn, napr.: Berezna Tatarska, Berezovychi, Berezno, Berezyna; Vyshnevets Novyi, Vyshnevets Staryi, Vyshenky, Vyshniv; Dubenka, Dubyna, Dubyshche, Dubechno, Dubno; Kalynivka. V osnovi bahatokh naimenuvan lezhat takozh nazvy tvaryn, ptakhiv, ryb, komakh: Vovcha, Vovchkivtsi, Vovchyi Kut; Kobylia, Kobylie, Konevychi; Kozel, Kozyn, Koziatyn; Kachyn, Kachychyn, Kachky, Zozulyntsi; Karasyn; Komary, Komarivka ta in. Kilka odynyts sprychyneni nazvamy pryrodnykh resursiv, zokrema: Kaminka, Kaminne, Kaminna Hora y in. Nyzku toponimiv zumovliuiut koloronazvy: Bile, Bila Krynytsia, Bilyn, Bilychi; Krasne, Krasnyi Bir y in. Okremu hrupu formuiut antroponimni nazvy, utvoreni vid vlasnykh imen abo prizvyshch liudei: Annopil, Anoniny, Bazaliia, Volodymyr, Ivannie ta in. Zvernuto uvahu na avtorske tlumachennia oikonima y khoronima Volyn (Velyn). Vyiavleno dobru obiznanist doslidnyka z istorychnymy dzherelamy, zafiksovanymy v riznykh dokumentakh pereimenuvanniamy, variantnymy formamy, namahannia vidshukaty motyvatsiiu naimenuvan. Zrobleno vysnovok pro dotsilnist vykorystannia materialiv slovnyka dlia movoznavchoho vyvchennia toponimii istorychnoi Volyni (suchasnykh Volynskoi, Rivnenskoi, chastyny Khmelnytskoi ta Zhytomyrskoi oblastei).

References

1. Данилюк Н. Епітет білий у текстах українських народних пісень / Ніна Данилюк // Культура слова. – 2017. – Вип. 86. – С. 83–93.
2. Потебня А. А. Объяснение малорусских и сродных песен. ІІ. Колядки и щедровки / А. А. Потебня. – Варшава : [б. и.], 1887. – 809 с.
3. Цинкаловський О. Стара Волинь і Волинське Полісся. Краєзнавчий словник – від найдавніших часів до 1914 року. – Т. 1. – Вінніпег, 1984. – 601 с.
Published
2018-10-25
How to Cite
Danyliuk, N. (2018). Linhvokrainoznavchi komentari do toponimiv u slovnyku O. Tsynkalovskoho «Stara Volyn i Volynske Polissia». Litopys Volyni, (19), 135-139. Retrieved from http://litopys.volyn.ua/index.php/litopys/article/view/93
Section
Статті