UKRAINIAN LANDS IN WINCENTY POL’S CONCEPTION OF HISTORICAL GEOGRAPHY
Abstract
A prominent Polish romantic poet Wincenty Pol (1807–1872) was called “the Fourth prophetic poet”. Also he was well known as geographer, ethnographer and politician. Researchers of history of Polish geographical science especially emphasize that second cathedra of geography in Europe and the world after cathedra of Karl Ritter in Berlin has been hold by Wincenty Pol in Krakow. He was an author of term “Kresy” in the meaning of former eastern lands of Commonwealth of Poland. Being a native of Lublin from assimilated German-French family he spent a big part of his life in Halychyna. That was the place where he rose, studied and made his first steps in poetry and science. In 1830–1840-s he had a trip around Carpathians and studied physical geography and ethnography of the region. In 1842 he published his research on geography of Halychyna in additions to “Gazeta Lwiwska”. He prepared a grounded work about geography and ethnography of Poland but a lot of materials was burned away when peasant’s riots happened at the beginning of 1846. In the end of 1849 Wincenty Pol hold the newly-formed cathedra of general, physical and comparative geography in University of Krakow. A majority of his published works were texts of his lectures at the beginning of 1850-s. Scientist gave an important place for historical geography among other geographical disciplines. Wincenty Pol taught geography of Austrian monarchy, ethnography, geography of Holy Land and some other courses. Despite of his dismissal he was still interested in geographical studies. In five letters to Franciszek Duchiński (1867) Wincenty Pol suggested his own conception of historical geography of Poland and former lands of Polish-Lithuanian Commonwealth. In his opinion, geographical location was a natural basement of history. Wincenty Pol considered that eastern border of Europe was after drainage basins of rivers Dvina and Dnipro.
References
2. Wincenty Pol jako geograf i krajoznawca / pod red. Antoniego Jackowskiego i Izabeli Sołjan. Kraków : Uniwersytet Jagielloński, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, 2006. 240 s.
3. Świat Wincentego Pola : Język i natura. Natura i naturaliści / pod red. Tadeusza Piersiaka. Lublin : Muzeum Lubelskie w Lublinie, 2014. 144 s.
4. Obrazy natury i kultura. Studia o Wincentym Polu / pod red. Małgorzaty Łoboz. Wrocław : Agencja Wydawnicza a Linea, 2015. 688 s.
5. Шама О. Поема польського поета Вікентія Пола «Мохорт» і її значення у формуванні поняття «Креси». Наукові записки Тернопільського національного педагогічного університету імені Володимира Гнатюка. Сер. Історія. 2014. Вип. 1. Ч. 2. С. 173–180.
6. Трубчанінов С.В. Конструювання національного простору: історико-географічні уявлення в українській науковій і суспільно-політичній думці 1830–1930-х рр. : монографія. Кам’янець-Подільський : Оіюм, 2019. 480 с.
7. Harasimiuk K., Harasimiuk M. Pionierskie badania krajoznawcze Stanisława Staszica i Wincentego Pola w Karpatach. Проблеми геоморфології і палеогеографії Українських Карпат і прилеглих територій : збірник наук. пр. Львів : Видавничий центр ЛНУ імені Івана Франка, 2006. С. 251–265.
8. Bondos K. Obcy wśród swoich – romantyczna biografia Wincentego Pola. Społeczeństwo. Edukacja. Język / Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku. 2018. Tom 7. S. 129–145.
9. Lyszczyna J. Wincenty Pol i romantyczne odkrywanie natury. Świat Wincentego Pola : Język i natura. Natura i naturaliści. S. 25–30.
10. Jackowski A., Sołjan I. Wincenty Pol «ojciec» nowożytnej geografii polskiej. Wincenty Pol jako geograf i krajoznawca. S. 51–96.
11. Pol W. Pieśń o ziemi naszej / wyd. 2-e. Poznań : Nakładem księgarni J. K. Żupańskiego, 1852. 155 s.
12. Mann M. Wincenty Pol : studjum biograficzno-krytyczne. T. 1. Kraków : G. Gebethner i Spółka, 1904. [6], 402 s., [1] k. tabl.
13. Pociask-Karteczka J. Hydrografia w pracach Wincentego Pola. Wincenty Pol jako geograf i krajoznawca. S. 115–132.
14. Zielnica K. Alexander von Humboldt und die polnischen Naturforscher in Galizien. Wissenschaftskolleg : Jahrbuch 1981/82 / hg. Peter Wapnewski. Berlin : Quadriga-Verlag, 1983. S. 303–329.
15. Pol W. Rzut oka na Północne stoki Karpat (Pod względem Przyrodzenia). Artykuł I. Wodna sieć kraju. Dodatek nadzwyczajny do Gazety Lwowskiéj / red. J. N. Kamiński. Lwów : Nakładem Spadkobierców F. Krattera, 1842. 24 marca. S. 1–4; 10 maja. S. 1–2; 14 czerwca. S. 1–4.
16. Pol W. Rzut oka na Północne stoki Karpat (Pod względem Przyrodzenia). Artykuł II. Kształt I powierzchnia kraju. Dodatek nadzwyczajny do Gazety Lwowskiéj. 1842. 28 czerwca. S. 1–4.
17. Mann M. Wincenty Pol : studjum biograficzno-krytyczne. T. 2. Kraków : G. Gebethner i Spółka, 1906. [4], 464 s., [2] k. tabl.
18. Bondos K. Wincenty Pol na krańcach świata literackiego. Romantycy na krańcach Świata. Podróże egzotyczne i peregrynacje wewnętrzne / pod red. Ewy Modzelewskiej i Pawła Sobola. Kraków : Księgarnia Akademicka, 2015. S. 163–176.
19. Michalski M. Dawni Słowianie w tradycji polskiej pierwszej połowy XIX wieku: W poszukiwaniu tożsamości wspólnotowej. Poznań : Wydawnictwo Poznańskie, 2013. 290 s.
20. Penck A. Friedrich Simony : Leben und Wirken eines Alpenforschers. Ein Beitrag zur Geschichte der Geographie in Österreich. Wien : Hölzel, 1898. 113, XXII s. (Arbeiten des Geographischen Institutes der K. K. Universität Wien; Heft 6).
21. Ziejka F. Krakowskie lata Wincentego Pola. Wincenty Pol jako geograf i krajoznawca. S. 31–49.
22. Pol W. Rzut oka na umiejętność geografii ze stanowiska uniwersyteckiego wykładu. Dzieła Wincentego Pola wierszem i prozą / 1-e wyd. zupełne, przejrzane i uporządkowane przez samego autora. T. VI = Serya druga : Dzieła prozą. T. III. Lwów : Nakładem F. H. Richtera, 1877. S. 117–135.
23. Pol W. Rzut oka na Północne stoki Karpat (Prelekcye). Dzieła Wincentego Pola wierszem i prozą. T. VI = Serya druga : Dzieła prozą. T. III. Lwów : Nakładem F. H. Richtera, 1877. S. 1–116.
24. Pol W. Północny wschód Europy pod wzlędem natury (Cz. I, II). Dzieła Wincentego Pola wierszem i prozą. T. II = Serya druga : Dzieła prozą. T. I. Lwów : Nakładem F. H. Richtera, 1875. 454 s.
25. Pol W. Pamiętnik o Dniestrze. Dzieła Wincentego Pola wierszem i prozą. T. IV = Serya druga : Dzieła prozą. T. II. Lwów : Nakładem F. H. Richtera, 1876. S. 251–317.
26. Pol W. Geografja Ziemi Świętéj w dwóch księgach. Dzieła Wincentego Pola wierszem i prozą. T. VI = Serya druga : Dzieła prozą. T. III. Lwów : Nakładem F. H. Richtera, 1877. S. 231–387, 2 tabl.
27. Barycz H. Wincenty Pol jako profesor geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Prace komisji historii medycyny i nauk matematyczno-przyrodniczych / Polska Akademia Umiejętności. Kraków, 1949. № 3. S. 43–128.
28. Pol W. Historyczny obszar Polski (Pięć listów do Duchińskiego). Dzieła Wincentego Pola wierszem i prozą. T. X = Serya druga : Dzieła prozą. T. V. Lwów : Nakładem F. H. Richtera, 1878. S. 1–136.
